Zachowek – komu się należy i jak się go oblicza?
Prawo do zachowku jest zabezpieczeniem interesów osób, które zostały pominięte w testamencie zmarłego członka rodziny. Dzięki instytucji zachowku korzyści materialne mogą dotyczyć nie tylko spadkobierców ustawowych, ale też tych osób, które nie otrzymały należnej części spadku w drodze dziedziczenia, zapisu w testamencie lub darowizny poczynionej za życia.
Komu należy się zachowek?
Zachowek należy się tylko określonym członkom najbliższej rodziny, w tym:
- zstępnym zmarłego, czyli jego dzieciom, a w przypadku ich śmierci wnukom i prawnukom zmarłego;
- małżonkowi zmarłego;
- rodzicom zmarłego, ale tylko w sytuacji, kiedy są powołani do spadku z ustawy.
Zachowek przysługuje nie tylko dzieciom biologicznym, ale też przysposobionym, a rodzicom zmarłego tylko w sytuacji, kiedy spadkodawca nie ma małżonka i zstępnych. Zachowek należy się też wówczas, kiedy osoba uprawniona nie uzyskała całości należnego jej spadku i zachodzi konieczność roszczenia o uzupełnienie różnicy w tym, co uprawniony otrzymał, a co jej mu należne, przy czym zachowkiem może być wyłącznie kwota pieniężna.
Komu nie przysługuje zachowek?
Zachowek nie przysługuje:
- rodzeństwu oraz dzieciom rodzeństwa zmarłego;
- powinowatym;
- członkom rodziny wydziedziczonym w testamencie;
- osobom, które zrzekły się dziedziczenia lub odrzuciły spadek;
- osobom sądownie uznanym za niegodne dziedziczenia;
- małżonkom wyłączonym z dziedziczenia (pozostającym ze zmarłym w separacji lub tym, przeciwko którym zmarły wystąpił przed śmiercią z wnioskiem o rozwód).
Jak oblicza się zachowek?
Zachowek wylicza się zawsze od wartości masy spadku, niemniej jednak ważna jest też wysokość darowizn, jakie zmarły poczynił jeszcze za życia. Każdej osobie uprawnionej przysługuje inna wysokość ułamku działu, przy czym ułamkiem jest 1/2 wartości działu spadkowego, jaki dana osoba otrzymałaby w momencie ustawowego dziedziczenia, a dla osób małoletnich i niezdolnych do pracy przyjmuje się wysokość 2/3 udziału spadkowego. Wysokość należnego zachowku zawsze wylicza się indywidualnie, biorąc pod uwagę osoby niegodne spadku, te, które go odrzuciły i te, które otrzymały ewentualne darowizny. Z uwagi na skomplikowanie sprawy o zachowek warto skorzystać z pomocy, jakiej udziela kancelaria adwokacka w Katowicach specjalizująca się w prawie spadkowym.